Pierre Loti Kimdir? Pierre Loti Tepesi Nerededir?

İstanbul’a hayranlığıyla tanınan Fransız asıllı subay ve yazar Pierre Loti ile onun adıyla anılan Pierre Loti Tepesi’nin hüzünlü hikayesi…

İstanbul’un Eyüp ilçesinde, Haliç’e bakan, muhteşem güzellikte bir tepe: Pierre Loti Tepesi. Buraya adını veren Pierre Loti kimdir? “Fahri hemşerimiz” olarak görülen Pierre Loti’nin gerçek adı, hayat hikayesi nedir?

İstanbul’a hayranlığıyla tanınan Fransız asıllı subay Pierre Loti, kendisini Türk dostu olarak tanımlamış; yazılarında da bu hayranlığını anlatmıştır. Loti, Batı’nın Türk toplumu üzerinde kurduğu politikaları da eleştirmiştir.

Fahri Hemşerimiz Pierre Loti

Pierre Loti’nin asıl adı, Louis Marie Julien Viaud’dır. 1850 yılında dünyaya gelen Pierre Loti, İstanbul’a ilk kez 1876 yılında bir Fransız gemisiyle, subay olarak gelmiştir. Osmanlı yaşam biçiminden çok etkilenen ve birçok eserinde bunu kaleme alan Pierre Loti, Aziyadé adlı romanına adını veren kadınla da İstanbul’da tanışmıştır. İstanbul’da bulunduğu zamanlarda Eyüp’te yaşayan Pierre Loti, kendisini her zaman “Türk Dostu” olarak nitelendirirken Türkler de onu “Fahri Hemşerimiz Pierre Loti” olarak anmışlardır.

Burada Aziyadé (Aziyade) adlı romana ilham veren aşk öyküsüne de bir parantez açalım! 1876 yılında subay olarak İstanbul’a gelen Pierre Loti, Aziyade adını verdiği Hatice adlı bir kadına aşık olur. Hatice o dönemde bir ağanın üçüncü eşidir ama Pierre Loti ile aralarında karşı konulmaz bir bağ oluşur. Hatice’nin İstanbul’a geleceğini öğrenen Pierre Loti, sevdiği kadından önce İstanbul’un yolunu tutar. Loti, aşık olduğu kadını beklediği bu kentin her sokağını, caddesini dolaşır; “Aziyade”sine ve İstanbul’a tekrar aşık olur. Tutkulu bir aşk yaşamaya başlayan çift, bugün Pierre Loti diye adlandırılan Rabia Hatun Kahvesi’nde bir araya gelirler. Yalnız ikilinin aşkı, Loti’nin ülkesinden acil olarak çağrılmasıyla son bulur. Fransız subay Loti, aşkının hasretine dayanamayıp İstanbul’a dönse de Hatice’nin ölüm haberiyle sarsılır. İşte Aziyade adlı roman da böylece ortaya çıkar. Aziyade’ye ölümsüz bir aşk besleyen Pierre Loti, Hatice’nin mezar taşının bir kopyasını Fransa’daki evine yollatır. Tutkulu aşıkların buluştuğu ve sık sık gittiği yer de şimdi Pierre Loti Tepesi olarak anılmakta… Aziyade’nin mezarı ise Eski Topkapı Mezarlığı’nda.

İstanbul Eyüp’te, Haliç’e bakan nazır bir tepe; Pierre Loti Tepesi

Ünlü Bir Yazar Oldu

Pierer Loti’nin ilk romanı olan ve o dönemin Osmanlı Türkiyesi’ni anlatan Aziyadé’nin (Aziyade/ 1879) ardından 1886 yılında Pécheur d’Islande (İzlanda Balıkçısı) adlı romanı yayımlandı. Daha sonra her yıl bir kitaba imza atan ve geniş kitlelerce okunan bir yazar haline gelen Pierre Loti, 1891 yılında Fransız Akademisi’ne seçildi. Pierre Loti, 1910’da Légion d’Honneur nişanını aldı. İzlenimci yazar Pierre Loti; umutsuzluğu dile getirdiği eserlerinde, aşk gibi ölüm duygusuna da geniş bir şekilde yer vermiştir. Loti’nin kitaplarındaki şefkat ve acıma duygusu da dikkat çekicidir.

1913’te kaleme aldığı La Turquie Agonisante (Can Çekişen Türkiye) kitabıyla Batı politikalarını eleştiren ve aynı yıl devlet konuğu olarak Türkiye’ye davet edilen Pierre Loti, Tophane Rıhtımı’nda büyük bir törenle karşılanmıştır. Sultan Reşat, Pierre Loti’yi sarayda ağırlamıştır.

Avrupa’ya karşı her zaman Türkleri savunan Pierre Loti, Milli Mücadele döneminde Anadolu’daki direnişe de destek vermiştir. Öyle ki kendi ülkesini “İşgalci Fransa” diyecek kadar ağır bir dille eleştirmekten çekinmeyen Pierre Loti, Türk halkının da büyük sempatisini kazanmıştır. 1920 yılında “İstanbul Şehri Fahri Hemşehrisi” kabul edilen Loti adına bir de cemiyet kurulmuştur. TBMM ise 4 Ekim 1921 tarihinde, Pierre Loti’ye şükranlarını sunan bir mektup yollamıştır. Bu nedenle Pierre Loti’ye “Fahri hemşerimiz” denmiştir.

Pierre Loti Caddesi, Pierre Loti Tepesi

İstanbul’da Divanyolu’nda bir caddeye “Pierre Loti Caddesi” ve Eyüp’te bir kahvehaneye de “Pierre Loti Kahvesi” adı verilirken günümüzde bu kahvehanenin olduğu tepe “Pierre Loti Tepesi” olarak varlığını sürdürüyor. İstanbul Eyüp’te, Haliç’e bakan nazır bir tepe; Pierre Loti Tepesi… Tepe ve burada bulunan aynı adlı çay bahçesi, İstanbul’a gelen turistlerin de sık sık ziyaret ettiği bir yer. Pierre Loti Tepesi’ne nasıl gidilir? Eyüp’e giden tüm otobüslerle Eyüp Camii’ne kadar gelebilir, bu noktadan ister yürüyerek isterseniz teleferik ile Pierre Loti Tepesi’ne çıkıp İstanbul’u seyredebilirsiniz. Pierre Loti Tepesi’ne, Avcılar-Kadıköy arasında sefer yapan metrobüs ile ulaşabilmek de mümkün. Özel aracınızla gelmek isterseniz de Eyüp merkeze geldikten sonra “Pierre Loti” tabelalarını takip ederek Pierre Loti Tepesi’nde çayınızı, kahvenizi yudumlayabilirsiniz.