Öğrenmede bozukluk, öğrenme ile ilgili bir veya daha fazla bilişsel süreci etkileyecek şekilde beyin işlevini değiştiren genetik veya nörobiyolojik faktörlerden kaynaklanır. Bu işleme sorunları okuma, yazma veya matematik gibi temel becerilerin öğrenilmesine engel olabiliyor. Öğrenme güçlüğü aynı zamanda organizasyon yapma, planlama, zamanlama, soyut akıl yürütme, uzun veya kısa süreli hafıza etkinliği ve dikkat etme gibi üst düzey becerilere de etkileyebilir.

Öğrenme Güçlüğü Nasıl Tespit Edilir?

Öğrenme güçlüğü, öncelikle görsel, işitsel veya motor engellerin sonucu olan öğrenme problemleriyle karıştırılmamalıdır. Öğrenme güçlükleri yazma, okuma ya da sayısal alanlarda zorluk yaşamaktır. Öğrenme güçlüklerinin bir bireyin yaşamının yanı sıra aile, arkadaşlar ve işyerindeki ilişkilerini de etkileyebileceğini bilmek önemlidir. Okuma, yazma veya matematik ile ilgili öğrenmede bozukluk okul yıllarında fark edilebilir problemler olduğundan öğrenme güçlüğünün semptomları çoğunlukla erken çocukluk döneminde teşhis edilebilir. Ancak bazı bireyler orta öğretim sonrası eğitime veya yetişkinliğe kadar net bir değerlendirme yapacak kadar yoğun semptomlara sahip olmayabilir.

Öğrenme güçlüğü çeken bireyler neden zorluk yaşadıklarını, neden işlerinde veya aileleri ve arkadaşlarıyla ilişkilerinde sorun yaşadıklarını tam olarak anlamadan hayatlarını normal bir biçimde devam ettirmekte güçlük yaşarlar. Aslında öğrenme güçlüğü çeken insanlar ortalama veya ortalamanın üzerinde zekaya sahiptir. Genellikle bireyin potansiyeli ile gerçek başarısı arasında büyük bir boşluk varmış gibi görünür. Bununla birlikte öğrenme güçlüğü çeken kişi çok zeki olabilir, ancak akranlarından beklenen beceri seviyesini gösteremeyebilir. Öğrenme güçlükleri çeşitli şekillerde görülse de ortak semptomları şu şekilde sıralanabilir:

  • Yazma ve okumadan güçlük
  • Matematikte problem
  • Zayıf hafıza
  • Dikkat toplamada sorun
  • Sakarlık
  • Saati söylemede zorluk
  • Organize olmada güçlük

Bazen yetişkinlik döneminde de öğrenme güçlükleri ortaya çıkabilir ya da o dönemde ancak fark edilebilir. Yetişkinlik döneminde de şu gibi belirtiler görülebilir:

  • Okuma zorluğu, yavaş okuma
  • İmlada sorunlar
  • Okumayı gerektiren faaliyetlerden kaçınma
  • Kelimeleri telaffuz etmede sorunlar
  • Bir şeyleri okumak ve yazmak için çok uzun süreler harcamak
  • Yabancı dil öğrenmede sorun

Öğrenme Güçlüğü Çeşitleri Nelerdir?

Öğrenme engelleri aşağıdaki gibi sıralanabilir:

Diskalkuli: Bir kişinin sayısal öğrenme becerilerini etkileyen belirli bir öğrenme engelidir.

Disgrafi: Kişinin beş motorunu ve yazma becerilerini etkileyen bir öğrenme engelidir.

Disleksi: Okumayı ve ilgili dile dayalı işleme becerilerini etkileyen bir öğrenme engelidir.

Sözlü Olmayan Öğrenme Engeli: Kişi yüz ifadeleri veya beden dili gibi sözlü olmayan hareketleri yorumlamakta güçlük çeker ve zayıf bir koordinasyona sahip olabilir.

Sözlü / Yazılı Dil Rahatsızlığı: Bir bireyin okuduklarını veya konuşulan dili anlamasını etkileyen öğrenme güçlüğü. Kişinin kendini sözlü ifade etme yeteneği de etkilenebilir.

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu: Odaklanmayı sürdürmede zorluk çekmeyi, dikkat eksikliğini, davranışları kontrol etmede zorluğu ve hiperaktiviteyi içeren bir bozukluk.

Dispraksi: Hareket koordinasyon, dil ve konuşmayı etkileyen bozukluk.

Planlamada İşlevsizlik: Organizasyon, strateji oluşturma, ayrıntılara dikkat etme, zaman ve mekânı yönetmede güçlük.

Öğrenme Güçlükleri İyileştirilebilir Mi?

Disleksiye neden olan altta yatan zihinsel farklılıkları düzeltmenin bilinen bir yolu yoktur. Bir öğrenme engeli iyileştirilemez veya düzeltilemez; bu ömür boyu sürecek bir mücadeledir. Bununla beraber, gerekli destek ve müdahale ile öğrenme güçlüğü olan kişiler okulda, işte, ilişkilerde ve toplumda başarıya ulaşabilir. Kişilerin spesifik ihtiyaçlarını belirlemek özel çözümler bularak duruma müdahaleyi etmeyi kolaylaştırabilir. Ya da erken teşhis ve rutin değerlendirmeler de kişilerin başarılarını artırabilir.

Uzman gözetiminde uygulanacak eğitim yaklaşımları ve teknikleri çocukların okuma ve yazma becerilerini iyileştirmede yardımcı olabilir. Öğrenme güçlüğüne sahip olan çocuklarda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) görülme oranı da oldukça yüksektir. DEHB konsantrasyonu oldukça güçlendiren bir bozukluktur. Dikkat dağınıklığı, hiperaktivite ve dürtüsel davranışlar disleksinin tedavisini zorlaştırabilir.