Sıra Dışı Maymun Türleri

Dünyada yaklaşık 200 farklı maymun türü var. Sevimli cüce ipek maymunu marmosetten, 119 kiloluk dev mandrili kadar neredeyse her boyutta maymun bulunuyor. Aslında tüm maymunlar iki ana kategoriye ayrılıyor: Meksika, Orta Amerika ve Güney Amerika’da yaşayan Yeni Dünya maymunları ve Afrika ve Asya yaşayan Eski Dünya maymunları. Bu kategoriler arasında birkaç önemli farklılık var; örneğin, Eski Dünya maymunlarının kavrayıcıkuyrukları bulunmuyor, bunlardan bazıları da yanaklarında yiyecek depolamak için tasarlanmış özel keselerle doğuyor.

5 km uzaktan sesleri duyabilmek ya da kızıl renkte bir kafaya sahip olmak gibi bu akıllı primatların her birinin kendine has bir özelliği var. İşte bu yazımızda, dünyadaki en sıra dışı maymunlardan birkaçını bir araya getirdik.

Zeytuni Babun

Zeytuni babun (papio anubis), Afrika’dan Arap Yarımadası’na kadar 25 ülkede babun ailesinde en yaygın şekilde bulunan, dağılmış yaşam alanına sahip olan bir Eski Dünya maymunudur.

Kavrayıcı kuyrukları olmasa da çok iyi tırmanıcılardır. Bu babunların ayrıca çeşitli bitkileri ve küçük hayvanları yemek için güçlü çeneleri ve keskin köpek dişleri vardır.

Takkeli Kapuçin

Eğer bir maymun en sevdiğiniz filmdeki oyunculardan biriyse, bu maymunun beyaz veya takkeli bir kapuçin (cebus apella) olma ihtimali çok yüksektir. Bu oyuncu maymunlar, zekaları ve meraklarıyla tanınırlar, bu da onların diğer küçük primatlara göre çok daha kolay eğitilmesini sağlar. Ayrıca 45 yıla kadar esaret altında yaşayabilirler. Takkeli kapuçinlerin, çevrelerine yerleştirilmiş nesnelerle oynadıkları görülmüştür ve Michigan Üniversitesi’ne göre, onlar bunu yapan tek primatlardır.

Altın Maymun

Mavi yüzlü, vücudu altın rengi ve küçük bir burna sahip olan bu maymunlar (rhinopithecus roxellana) dağ ormanlarında, deniz seviyesinden 1.600-4.000 metre yükseklikte bulunurlar. Bu maymunlar son derece sosyaldir. Yazları, primat dünyasında oldukça büyük olduğu düşünülen gruplar 600 kişiye ulaşır ancak havalar soğudukça, bahara doğru tekrar birleşmek üzere sayıları 60-70 olarak gruplara ayrılırlar.

Cüce İpek Maymunu

Adından da anlaşılacağı gibi, cüce marmoset (callithrix pygmaea) dünyadaki en küçük maymundur. Batı Amazon Havzasına özgü bir Yeni Dünya maymunu olan cüce ipek marmosetler, doğumda sadece 0,4 ila 0,5 ons ağırlığındadır. Cüce bir marmosetin kuyruğu ise genellikle 17-23 santimetre arasında, vücudundan daha uzun olacak şekilde uzar. Cüce marmosetler, küçük bedenleri nedeniyle, çok sayıda saklanma yeri olan yağmur ormanlarında yaşarlar.

Mandril

Cüce ipek maymununun askine, mandriller (mandrillus sphinx) dünyadaki en büyük maymunlardır. Afrika’daki tropikal yağmur ormanlarında bulunan bu primatlar, büyük boyutlarına rağmen utangaç ve münzevidir. Erkekler yaklaşık 80 santimetre yüksekliğe ulaşırlar ve 54 kilograma kadar ağırlığa sahip olabilirler. Parlak renkli bacakları, zeytin yeşili gövdeleri ve kırmızı burunlarıyla düşünülenin aksine diğer babunlardan farklıdırlar. Onları ayırt etmenin en kolay yolu, parlak renkleri ve sert yiyecekleri tüketmelerini sağlayan uzun dişleridir.

Orta Amerika Örümcek Maymunu

Orta Amerika örümcek maymunu ayrıca kara elli örümcek maymunu ve Geoffroy örümcek maymunu adlarıyla da anılır. Meksika kıyılarından Kolombiya’nın kuzeybatı bölgelerine kadar bulunan bu uzun uzuvlu maymunlar dünyanın en çevik primatlarıdır. Vücut uzunluklarının yanı sıra, son derece uzun kuyrukları da vardır. Uzun kuyruklarını ağaçlardan sarkmak veya meyve toplamak için kullanırlar. Tehdit oluşturan bir durum söz konusu olduğunda, çıkardıkları yüksek havlama sesleri onları avcılar için kolay hedef haline getirir, bu da bu çevik maymunların nesli tükenmekte olmasının nedenlerinden biridir.

İmparator Tamarin

İmparator tamarininin (saguinus imperator) en çok neyle tanındığını tahmin etmek zor değildir. Bu türün ismini, benzer görünümlü kalkık bir bıyığı olan Alman imparatoru II. Wilhelm’den alındığına inanılır. Peru, Brezilya ve Bolivya’daki Amazon Havzasında, dağlardan ormanlara kadar çeşitli ağaçlık ortamlarda bulunurlar. İmparator tamarinler ayrıca, öncelikle gri gövdelerinde küçük altın, beyaz ve kırmızı lekeler bulundururlar ve kırmızı uzun kuyruklara sahiptirler.

Uzun Burunlu Maymun

Sadece Asya’daki Borneo adasında bulunan nesli tükenmekte olan uzun burunlu maymun (nasalis larvatus), eşlerini kendilerine çekmelerini sağlayan ve çiftleşme çağrılarını güçlendirmelerine yardımcı olduğuna inanılan kocaman burnu sayesinde Eski Dünya ailesindeki en eşsiz yüzlerden birine sahiptir. Ayrıca, uzun burunlu maymunlar harika yüzücülerdir.

“Yunusların sosyal hayatı” başlıklı blog yazımıza gidebilir ya da Öğren kategorisine geri dönebilirsiniz.