Tükenmişlik Sendromu Nedir?

Günümüz şartlarında hayatlarımız yoğun bir stresle geçiyor. Bu stresin ve koşturmanın psikolojilerimiz üzerinde tahmin edebileceğimizden daha fazla etkileri bulunuyor. Bunlar arasında tükenmişlik sendromu sayılabilir. Tükenmişlik sendromu başta anlaşılması çok da mümkün olmayan belirtiler ile başlayıp ardından kişinin gündelik hayatını sekteye uğratacak seviyelere çıkabilir.

Tükenmişlik sendromu ilk olarak 1974 yılında Herbert Freudenberger tarafından ortaya atılmıştır. Freudenberger’in tanımlaması başarısızlık, güç seviyesinin düşmesi ile beraber kişinin tatmin edilemeyecek isteklerinin oluşması ve bu şekilde içsel kaynaklarının tükenmesi şeklinde özetlenebilir.

Yıllar içerisinde Dünya Sağlık Örgütü tarafından Uluslararası Hastalık Sınıflandırması şeklinde tanımlanan tükenmişlik sendromunun tanısı için çeşitli tanımlar bulunmaktadır. Bunlar arasında Christina Maslach’ın iş hayatındaki yoğun stresin diğer ilişkilere de sirayet eden bir tahammülsüzlük şeklindeki tanımı üzerinden ürettiği Maslach ölçeği sayılabilir.

Tükenmişlik Sendromunun Belirtileri

Tükenmişlik sendromu belirtileri arasında bedensel ve duygusal olarak bitkin hissetmek sayılabilir. Yavaş ilerleyen semptomlar zaman içerisinde kişinin günlük rutinlerini aksatacak seviyelere çıkabilir. Bu sebeple semptom takiplerinin dikkatli yapılması ve müdahale etmekte gecikilmemesi gerekir.

Tükenmişlik sendromu belirtileri, günlük hayatlarımızda ortaya çıkan stres sebebiyle birçok kişinin yüz yüze kaldığı durumlardır. Tükenmişlik sendromu belirtilerini şu şekilde sıralayabiliriz:

• Çoğu zaman yorgun veya bitkin hissetmek
• Çaresiz, kapana kısılmış, mağlup hissetmek
• Dünyadan kopuk ve yalnız hissetmek
• Sürekli olumsuz bir bakış açısına sahip olmak
• Devamlı kendinden şüphe etmek
• İşleri ertelemek ve halletmek için daha uzun zaman harcamak
• Bunalmış hissetmek

Tükenmişlik sendromunun bedensel birtakım belirtileri de olabilir. Baş ağrısı, mide ve bağırsak sorunları, iştahta ve uyku düzeninde meydana gelen değişikler fiziksel belirtiler arasında sayılabilir.

Tükenmişlik Sendromu Kimlerde Görülür?

Tükenmişlik sendromuna yakalanma durumunu magazinsel olması sebebiyle ünlü kişilerin hayat hikayelerinde duymuş olabilirsiniz. Bunun yanı sıra hizmet sektöründe yer alan kişilerde, hayati kararlar verme pozisyonundaki bireylerde de görülme sıklığı yüksektir.

Mesleki tükenmişliğin yanı sıra annelerde görülen bir tükenmişlik sendromu tipi de vardır. Annelerin yaşadığı tükenmişlik sendromunda kadınlar kendilerini etkisiz ve eksik hissedebilir. Ebeveyn olarak sürekli çocuklarının hayatlarıyla ilgilenmekten yorgun düşebilen anneler, yeterince iyi olup olmadıklarını devamlı olarak sorgularken çocuklarından uzaklaşma eğilimi de gösterebilirler.

Tükenmişlik sendromu mükemmeliyetçi kişilik tiplerinde ve “hayır” demekten çekinen kişilerde de görülebilir. Peki tükenmişlik sendromu yaşayan birisine nasıl yaklaşmak gerekir?

Öncelikle tükenmişlik sendromu yaşayan birisinin yanındaysanız onun durumu fark etmesine yardımcı olabilirsiniz. Ardından alacağı önlemlerde ve atacağı adımlarda onu her zaman desteklemelisiniz. İlk aşamada bir muayeneden geçerek hastalığa teşhis konulması gerekecektir. Bunun ardından da psikoterapi desteği ile kişilerin iş hayatlarında ve sosyal hayatlarında alması gereken önlemler olacaktır. Bu önlemleri alırken yanlarında bir destek görmek tükenmişlik sendromu yaşayan kişiler için değerli olabilir.

Tükenmişlik sendromu tanısı ardından müdahaleye başlandığı koşulda kısa sürede kişinin hayatı olumlu yönde değişebilir. Bunun için tedavinin izlenmesi, terapilerin aksatılmaması ve gerekli görüldüğü takdirde ilaç kullanımına başlanması gerekebilir. Doktorun izlediği tedavinin yanı sıra kişilerin kişisel hayatlarına getirmeleri gereken bazı kısıtlamalar olabilir.

Bu sebeple işlerinde ve sosyal hayatlarında birtakım alışkanlıkları benimsemeleri ve kendilerine yeterli zamanı ayırmaları da ayrıca önemlidir. Gerekli önlemler alındığında ve tedavi uygulandığında tükenmişlik sendromu yaşayan bir kişi yeniden enerji toplayabilir ve hayatına eskisi gibi devam edebilir.