Plastik ve Geri Dönüşüm

Gazoz şişelerinden market poşetlerine ve hatta kimlik kartımıza kadar her gün plastik görüyor ve kullanıyoruz. Bu plastiklerin çoğu petrokimya gibi malzemelerden geliyor. Peki, sizce etrafımızda bu kadar plastik olmasının avantajları ve dezavantajları neler olabilir?

Plastik, çevrede çöp ve kirliliğe neden olabilir. Bu etkiler ise bizi ve çevremizi tehlikeye atabilir. Ayrıca plastiği doğru yönetmek gerekir, aksi takdirde yenilerini yapmak kaynak israfına yol açacaktır. Sonuç olarak, israfı engellemek adına plastiği geri dönüştürüp kullanmak mantıklı bir seçenek olacaktır.

Plastiğin geri dönüşümü, atık plastiğin toplanıp yeni ve kullanışlı plastik ürünlere dönüştürülmesi yöntemine denir. Tüm dünya durmaksızın tonlarca plastik malzeme üretir ve kullanır. Plastiğin geri dönüştürülmesi ise bunların yeniden kullanılarak atığı önlemeye yardımcı olur.

Peki, en yaygın geri dönüştürülen plastikler nelerdir?

Günlük hayatımızda karşılaştığımız plastiklerin çoğu geri dönüştürülebilirdir. En yaygınları ise aşağıdaki gibidir:

PET

PET (Polietilen Tereftalat) popüler bir termoplastiktir. İncedir ve düşük basınçlı ürünler üretmek için kullanılır. Giysi elyafları ve meyvesuyu şişeleri, PET’ten yapılan popüler ürünlerdir.

PVC

PVC (Polivinil Klorür) diğer bir termoplastiktir. Bu plastik dünya çapında yaygın olarak kullanılır. PVC, teller, borular, şişeler ve streç filmler üretmek için harikadır.

HDPE

HDPE (Yüksek Yoğunluklu Polietilen) bir termoplastiktir. PVC’ye göre daha yumuşak ve daha esnektir.

LDPE

LPDE (Düşük Yoğunluklu Polietilen) plastik poşet yapımında kullanılır. Bazen bu malzemeyi geri dönüştürmek kolay olmayabilir. Bunun yerine temizleyip yeniden kullanabilirsiniz.

Ancak gerçek şu ki, her türlü plastiği geri dönüştürmek mümkün değildir. Bunun nedeni ise plastik ürünlerin farklı malzemelerden üretilmesidir. Buna ek olarak bu malzemelerden bazılarının geri dönüştürülmesi ekonomik de değildir.

Genellikle bu, uzun süreçten ve sürecin etkisiz olmasından kaynaklanır. Örneğin, eğer bu malzemeleri geri dönüşüm ekipmanına koyarsanız, ekipmanın durmasına veya kırılmasına yol açarsınız.

Plastik Nasıl Geri Dönüştürülür?

Yukarıda da bahsettiğimiz gibi farklı plastik türleri tüm plastiklerin aynı şekilde dönüştürülmesini imkansız kılar. Bununla beraber, plastiği geri dönüştürmek için 3 yöntem vardır. Bunlar:

1.Mekanik Geri Dönüşüm

Kalıntılara yeni kullanımlar kazandırmak için küresel olarak en çok kullanılan yöntemlerden biri mekanik geri dönüşümdür. Bu yöntem, endüstriyel hurdalardan veya evsel, ticari atıklardan elde edilen plastikleri geri dönüştürmek için kullanılır. Kalıntılar, kimyasal yapıları değiştirilmeden mekanik olarak yeni malzemelere dönüştürülür.

Mekanik geri dönüşüm, plastik atıkların öğütme, yıkama, ayırma, kurutma, yeniden granüle etme ve birleştirme gibi işlemlerle faydalı hale getirilmesi işlemidir. Polimerler bu süreçte etkilenmeden kalır ve aynı veya benzer üründe tekrar tekrar kullanılabilir. Bu tür mekanik olarak geri dönüştürülmüş plastikler, çöp torbaları, zeminler, hortumlar, araba parçaları ve paketlerin yapımında kullanılır. Poliolefin (PE ve PP) için mekanik geri dönüşüm yaygın olarak kullanılmaktadır.

2. Enerji Geri Dönüşümü

Plastiği hem termal hem de elektrik enerjisine dönüştürmek için kullanılan yönteme enerji geri dönüşümü denir. İşlem, yakma yoluyla kaldıraç kullanılarak yapılır ve ısı yakıt şeklinde serbest bırakılır. Bu geri dönüşüm süreci küçük bir alan gerektirdiğinden, enerji matrisini çeşitlendirebilir ve yüksek nüfuslu şehirlerde mevcut alanı optimize edebilir. Finansal olarak sürdürülebilir olmadığı için ağır yatırım ve kamu otoritelerinin katılımını gerektirir. Bu geri dönüşüm yöntemi Avrupa ve Japonya’da yaygın olarak kullanılmaktadır.

3.Kimyasal Geri Dönüşüm

Tüm geri dönüşüm türleri arasında kimyasal geri dönüşüm en karmaşık yöntemdir. Bu süreçte plastikler yeniden işlendikten sonra kimyasal yapıları değiştirilir. Nihai ürün, farklı endüstrilerde hammadde olarak kullanılmak üzere üretilir. Yeni plastik ürünlerin imalatında da temel girdi olarak kullanılabilir.

“Muzun Kalorisi Nedir?” başlıklı blog yazımıza gidebilir ya da Öğren kategorisine geri dönebilirsiniz.