Türk Mitolojisindeki Tanrılar ve Efsaneler

“Türkler tarih boyunca, Avrupa üzerinde büyük bir etkiye sahip olmuştur. Eski Türkler, göçebe kabile yaşam tarzları nedeniyle birçok farklı kültür ve inançla temasa geçmişlerdir.”

Aslen Avrupa kökenli olmadıkları için Türk tanrıları ve mitolojik yaratıklar, aşina olunan mitlerden çok daha farklıdır. Fakat elbette her konuda olduğu gibi birbirlerinden etkilenmişlerdir.

İşte bu yazımızda sizler için en iyi belgelenmiş ve en büyüleyici antik Türk mitolojisini, tanrılarını ve efsanelerini bir araya getirdik. Bu eşsiz kültür ve onu şekillendirmeye yardımcı olan inançlar hakkında daha fazla bilgi edinmek yazımızı okumaya devam etmenizi öneririz!

Tengri

Büyük gök tanrısı Tengri, en önemli Türk tanrısıdır. Türk halklarının tarihinin çoğu çok tanrılı olmakla birlikte, Tengricilik’in tek tanrılı bir din olarak ayakta kaldığı yüzyıllar olmuştur.
Tengri, Kök Tengri veya Gök Tengri, ilk ilkel ilah ve yaratıcı tanrıdır. Nasıl göründüğü hakkında bir bilgi yoktur fakat güçlü ve adil bir tanrı olduğu bilinmektedir.
İsim aynı zamanda gökyüzü ile eş anlamlıdır ve günümüzde herhangi bir tanrıya atıfta bulunmak için kullanılabilir.

Erlik

Yerlik ya da Erlik Han olarak da adlandırılan Erlik, Türk panteonunda kötülük ve yeraltı tanrısıdır. Ölüme giden yolda liderlik eder ve insanlığın yaratılmasına müdahale ettiği için Tengri veya Ülgen tarafından cezalandırılmıştır.
Erlik de ilk insanları yasak meyveyi yemeye ikna etmiştir ve bunun için cehenneme gönderilmiştir. Dokuz kızı ve dokuz oğlu vardır ve gümüş bir tahtta oturur.

Kayra

Efsaneler Kayra Han ile çok farklıdır, ancak ne erkek ne de kadın olan tanrı, şüphesiz Tengricilik’teki en önemli tanrılardan biridir. Bazı efsanelerde Tengri’nin babası olan Kayra, bazılarında ise oğludur.
Kayra Han, gökyüzünün 17. katında bulunur. Havaya, suya ve toprağa hakimdir ve saf beyaz bir kaz gibi yeryüzünün üzerinde uçar.

Ergenekon Efsanesi

Ergenekon efsanesi Türkiye’nin farklı yerlerinde çeşitli şekillerde anlatılmaktadır. Bu belki de kurucu efsanenin en popüler versiyonudur.
Uzun zaman önce Göktürkler savaşta yenildiler ve topraklarından kaçmak zorunda kaldılar. Dağlara kaçtılar ve etrafı dağlarla çevrili son derece verimli ve güzel olan Ergenekon vadisine sığındılar. Orada geliştiler, sayıları ve güçleri arttı. Bir süre sonra vadi aşırı nüfuslu hale geldi ve bu yüzden oradan ayrılmaları gerektiğini biliyorlardı. Bir Göktürk demircisi, kayalardaki demiri eriterek onları kurtardı. Bazı rivayetlere göre 70 ayrı noktayı ateşe verdi. Bu, ayrılabilmeleri için dağlarda bir kapı açtı, ancak birçok nesilden sonra artık dağ geçitlerinden geçen yollarını hatırlayamıyorlardı.

Daha sonra gri bir kurt göründü ve onları tanrıların desteğini simgeleyen dağlardan çıkardı. Göktürkler birçok muharebe kazanarak yerel bir güç olarak yeniden önem kazandılar. Birçok kabileye bölündüler, ancak ortak kökenlerini her zaman hatırladılar ve korudular.

Leyla ile Mecnun

Leyla ile Mecnun hikayesi trajik, eski ve bilinen bir hikayedir. Efsaneye göre Leyla ve Kays birbirlerine aşık olan okul arkadaşlarıdır. Leyla’nın anne ve babası bu aşkı onaylamaz. Gerçek aşklarını görmelerine rağmen kızlarının Kays ile evlenmesini yasaklar.

Genç adam bu kayıpla perişan halde vahşi doğaya çekilir. Hayvanlara ve bitkilere Leyla’ya olan aşkını şiirlere dökerek anlatır, çöllerde yürür. Sonunda kendisine ‘sevda yüzünden kendini yitirmiş kimse’ anlamına gelen Mecnun adı verilir. Onun için endişelenen ancak oğullarının kararına boyun eğen ebeveynleri, çölün kenarına onun için yiyecek bırakır. Mecnun ise orada yıllarca aşktan deliye dönmüş şekilde dolaşır.

Sonunda Leyla başka bir adamla evlenir. Ama onu sevemez ve evlilik sadece aşkını kaybetmenin üzüntüsünü derinleştirmeye hizmet eder. Çok geçmeden Leyla kırık kalbiyle hayatını yitirir.

Ölüm haberi Mecnun’a ulaştığında, yıllar sonra ilk kez kararlı bir şekilde hareket ederek Leyla’nın gömüldüğü yere gider. Onu bulduğunda ağlar, hayal dahi edilemez kederine teslim olur. Kendi canına kıyar ve aşkının mezarı başında ölür.

“Bitter Çikolatanın Faydaları” başlıklı blog yazımıza gidebilir ya da İyi Yaşa kategorisine geri dönebilirsiniz.